BADEMDE İHRACAT VE PAZARLAMA
Badem, ithal ettiğimiz bir üründür. Türkiye önceki yıllarda(1996’dan önce) badem ithalatı yapmazken
son yıllarda hızla artan oranlarda badem ithal eden ülke durumuna gelmiştir. Karadeniz hariç hemen
hemen tüm bölgelerimizde yetişen bademi ithal etmemiz; maalesef kötü tarım politikalardan ve
plansızlıktan kaynaklanmaktadır. İthalatın başka bir nedeni de tek tipleşen tercihlerden ve görselliğin
ön plana çıkmasından kaynaklanmaktadır. Bu yüzden sadece bir ürünü yetiştirmekten değil standart
ürünü yetiştirmek gerekmektedir.
Türkiye’de badem üretiminin 55 bin ton olduğu 2009 yılında ihracat 10 bin ton, ithalat ise 22 bin ton
olarak gerçekleşmiştir.(Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika
Geliştirme Enstitüsü). Tükettiğimiz bademin %33’ünü yani üçte birini(1/3) ithal etmekteyiz. İthal
bademler daha pahalı olduğundan parasal olarak yaklaşık %50’si ithal etmekteyiz.(Badem borsasının
fiyatlarına göre)
Dünya ihracatında en önemli ülke, üretimde olduğu gibi ABD olup, 2001 yılı verilerine göre; dünya
ihracatının yaklaşık %69’u tek başına ABD tarafından yapılmıştır. Dünya ihracatında ABD’yi %14’lük payı
ile İspanya takip etmektedir. Bu iki ülke dünya ihracatının yaklaşık %83’ünü karşılamışlardır.
Türkiye, 1996’dan önceki yıllarda badem ithalatı yapmazken son yıllarda hızla artan oranlarda badem
ithal eden bir ülke durumuna gelmiştir. Badem ithalatımız miktar itibariyle 1996 yılından itibaren ,hafif
dalgalanmalar ile birlikte, sürekli bir artış eğilimindedir. Kabuksuz badem ithalatının 2001 yılında en
fazla yapıldığı ülkelerin başında ABD, Özbekistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kazakistan ve Türkmenistan
gelmektedir. Bademde yurtiçi stok mevcut değildir.
Türkiye’de badem aşılamayla değil de çekirdekten yetiştirildiği için, ürün standardını yakalamak
mümkün olmamıştır. Ancak aşıyla üretilen sertifikalı fidanlarla kapama bahçeler kurularak standart
ürünler yetiştirilebilir.
Bademde en önemli kriter damak tadı olması gerekirken, şekil(irilik) ve renk(ürün açık renkli olmalı) ve
tüysüzlük ön plana çıkmaktadır. Sağlık açısından fazla iri olmayan(hormonsuz), şekli birbirinden farklı
olan, tadı şeker gibi tatlı olmayan koyu renkli ve tüylü bademler daha sağlıklıdır. Tüm insanları
bilinçlendiremeyeceğimize göre ancak standart ürünler yetiştirerek pazarlama şansını arttırabiliriz.
Badem piyasası her yıl %15 büyümektedir. Arz ise %2,5 artmaktadır. Talep ve arz rakamları ortadayken
badem pazarlamasında fazla söze gerek olmadığını düşünüyorum. Her yıl bademin sağlık yönünden
değişik faydaları keşfedilmektedir. Bademin zayıflattığı çeşitli araştırmalarla ispatlandığından;
diyetisyenler bademi ısrarla tavsiye etmektedir.
Dünyanın iç bademe olan talebinin, Uzakdoğu pazarının da devreye girmesiyle, her yıl yaklaşık % 15
oranında artış gösterdiği tahmin edilmektedir. Bu yüzden iç ve dış pazarın isteklerine ve dünyada
geçerli rekabet koşullarına uygun iç badem üretimi iyi bir yatırım gibi gözükmektedir. Ülkemizdeki
meyve yetiştiricilerinin modern badem yetiştiriciliğine ilişkin bilgi ve deneyimi yeterli değildir. Bu
nedenle, ticari olarak badem üretmek isteyenlerin uyanık ve araştırıcı özellikte olması gerekir.
